Prof. dr Slobodan Spasojević
Medicinski fakultet Univerziteta u Novom Sadu,
Institut za zdravstvenu zaštitu dece i omladine Vojvodine, Novi Sad
Porođajna trauma je preventabilna ili nepreventabilna, strukturna ili funkcionalna, mehanička, hipoksijska i ishemijska povreda novorođenčeta tokom porođaja i/ili rađanja. Najčešće je rezultat mehaničkih sila (kompresije, trakcije) tokom porođaja. U odnosu na lokalizaciju, dele se na porođajne povrede mekih tkiva, glave, lica, perifernih, kranijalnih nerava i kičmene moždine, mišićno-skeletne povrede i intraabdominalne povrede. Raznovrsne su po težini, od minornih, kao što su laceracije kože, do potencijalno životno ugrožavajućih, kao što je subgalealno krvarenje. Dobro poznati činioci rizika za nastanak porođajnih povreda su porođajna telesna težina velika za gestacijsku starost, malprezentacija ploda pri rađanju i instrumentalno završavanje porođaja, pre svega primena forcepsa. Epidemiologija činilaca rizika se menja tokom poslednjih decenija sa smanjenjem udela primene forcepsa, a povećavanjem udela gojaznosti porodilje i gestacijskog dijabetesa sa posledičnim rađanjem novorođenčeta velike porođajne telesne težine za gestacijsku starost. Povećanje stope završavanja trudnoće elektivnim carskim rezom u ovim slučajevima, kao i u slučaju malprezentacije ploda doveo je do smanjenja incidencije porođajnih povreda. Najšešće porođajne povrede su povrede skalpa novorođenčeta i skeletne povrede, na prvom mestu frakture klavikule. Minorne porođajne povrede su one kod kojih će do oporavka doći spontano bez primene medicinskih intervencija. Za razliku od njih, major porođajne povrede su one koje zahtevaju primenu medicinskih intervencija, prijem u jedinicu neonatalne intenzivne terapije i produženu hospitalizaciju, kao i one koje mogu dovesti do značajnijeg dugoročnog morbiditeta novorođenčeta. Stalni pad udela porođajnih povreda u neonatalnom mortalitetu poslednjih pedeset godina nije praćen i odgovarajućim padom morbiditeta i posledica u psihomotornom razvoju deteta.
Literatura:
- Gupta R, Cabacungan ET. Neonatal Birth Trauma: Analysis of Yearly Trends, Risk Factors, and Outcomes. J Pediatr. 2021;238:174-80.e3.
- Chong S. Head Injury during Childbirth. J Korean Neurosurg Soc. 2022;65(3):342-7.
- Kekki M, Koukkula T, Salonen A, Gissler M, Laivuori H, Huttunen TT, Tihtonen K. Birth injury in breech delivery: a nationwide population-based cohort study in Finland. Arch Gynecol Obstet. 2022 Sep 8.
- Rehm A, Promod P, Ogilvy-Stuart A. Obstetric neonatal brachial plexus and facial nerve injuries: A 17 years single tertiary maternity hospital experience. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2019;243:57-62.
- Rehm A, Promod P, Ogilvy-Stuart A. Neonatal birth fractures: a retrospective tertiary maternity hospital review. J Obstet Gynaecol. 2020;40(4):485-90.
