Oralni alergijski sindrom (OAS) kod dece I kako ga prepoznati

Oralni alergijski sindrom (OAS) je stanje koje karakteriše simptome  rane alergijske reakcije posredovane antitelima klase IgE kod osoba koje su alergične na polene  i predstavlja ukrštenu reakciju između polena i neke vrste hrane ( voće, povrće)  koji su ograničeni na sluznicu usne šupljine a karakteriše se kao svrab, peckanje i edem usnice ,jezika, nepca i ždrela sa naglim početkom a ponekad i svrab u ušima i stezanje u grlu. Ova rekacija se najčešće javlja neposredno nakon ingestije određene hrane. Ukrštena reaktivnost predstavlja postojanje specifičnih IgE antitela u serumu pacijenta koji prepoznaju strukturno slične epitope na alergenima različitog izvora, usled čega je moguća senzibilizacija jednim alergenim proteinom, a razvoj alergijske reakcije može biti uzrokovan drugim proteinom. Primer su ukršteno reaktivni alergen polena breze Bet v 1 i njemu homolog alergen jabuke, Mal d 1, koji se inače dobro toleriše prilikom ingestije usled nestabilnosti u prisustvu digestivnih enzima. Za razliku od klasičnih alergija na hranu (alergija na hranu tip I) gdje se primarna senzibilizacija pojavljuje u gastrointestinalnom traktu i usmerena je uglavnom protiv stabilnih alergena hrane, primarna senzibilizacija u alergiji na hranu tip II usmerena je na inhalatorne alergene, a simptomi alergije javljaju se kod ingestije unakrsnoreaktivnih proteina biljnog porekla. Ovakvi  alergeni nazivaju se  nekompletni nutritivni alergeni  ili alergeni tipa II. Većina alergena tipa II sastoji se od epitopa koji su osjetljivi na delovanje toplote i enzimsku razgradnju te se teško mogu izolovati što predstavlja problem u dijagnostiĉkom postupku. Nutritivni alergeni tip II su osjetljivi na toplotu i digestivne enzime vrlo se brzo denaturišu  pri termiĉkoj obradi ili kontaktu sa želudačnim sadržajem i zato nemaju sposobnost senzibilizacije organizma.  Međutim, u organizmu koji je prethodno (inhalacijonim ili kontaktnim putem) senzibilisan na neki unakrsno-reaktivni alergen, mogu izazvati simptome. Simptomi se mogu izazvati samo ako ingestirana hrana nije prethodno termiĉki obrađena (sveže voće i povrće).

U postavljanju dijagnoze OAS važnu ulogu ima anamneza a za potvrdu se svakodnevnoj praksi koriste in vivo I in vitro testovi . Najveći značaj ima prick-prick test.

Lečenje se uglavnom svodi na izbegavanje  sveže hrane koja izaziva OAS ili korišćenje samo termički obrađene hrane koja se uglavnom toleriše ali je oprez potreban kod pacijenata koja imaju atopijski dermatitis. Upotreba antihistaminika se preporučuje. Specifična imunoterapija alergenima polena se uspešno sprovodi kod pacijenata sa alergijom na polen ali sa različitim učinkom na sindrom alergije polen-hrana.

1. Werfel T, Asero R, Ballmer-Weber BK, Beyer K, Enrique E, Knulst AC i sur. Position paper of the EAACI: food allergy due to immunological cross-reactions with common inhalant allergens. Allergy. 2015;70(9):1079–90.
2. Mastrorilli C, Cardinale F, Gianetti A,CaffareliC,Pollen-Food Allergy sindrome:A not so Rare Disease in Childhood.Medicina(Kaunas),2019 oct;55(10):641
3. Bohle B. The impact of pollen-related food allergens on pollen allergy. Allergy. 2007;62(1):3–10.
4. Jahn-Schmid B, Radakovics A, Lüttkopf D, Scheurer S, Vieths S, Ebner C i sur. Bet v 1142-156 is the dominant T-cell epitope of the major birch pollen allergen and important for cross-reactivity with Bet v 1-related food allergens. J Allergy Clin Immunol. 2005;116(1):213–9.
5. Hsaţetaka simpozija IgE-posredovane reakcije između inhalacijskih alergena i njihovih homologa u hrani, 07.prosinca 2007., Zagreb
6. Amlot PL,Kemeny DM,Zackary C, Parkes P, Lessof MH,Oral allergy syndrome (OAS): symptoms od IgE- mediatied hypersensitivity to foods. Clin.allergy 1987,17:33-42.

Caliskaner Z, Naiboglu B, Kutlu O I sur: Risk factors for oral allergy syndrome in patients with seasonal allergic rhinitis.Med Oral Patol Cir Bucal 2011;16:312-6.